October 2, 2025
De keuze voor een rechtsvorm bepaalt hoeveel belasting je betaalt en of je privé aansprakelijk bent voor schulden. In dit overzicht lees je de belangrijkste verschillen tussen eenmanszaak, vof en bv, zodat je direct weet wat het beste bij jouw situatie past.
De keuze voor een rechtsvorm bepaalt hoeveel belasting je betaalt en of je privé aansprakelijk bent voor schulden. In dit overzicht lees je de belangrijkste verschillen tussen eenmanszaak, vof en bv, zodat je direct weet wat het beste bij jouw situatie past.
De keuze voor een rechtsvorm is één van de eerste én belangrijkste beslissingen bij het starten van een bedrijf. De rechtsvorm bepaalt niet alleen hoe je belasting betaalt, maar ook hoeveel risico je privé loopt, welke administratie je moet bijhouden en hoe je winst kunt verdelen. In 2025 zijn de regels voor ondernemers opnieuw aangescherpt, waardoor het verschil tussen bijvoorbeeld een eenmanszaak en een BV groter is geworden dan voorgaande jaren. De juiste keuze kan je duizenden euro’s schelen aan belasting, maar ook rust en zekerheid bieden voor de toekomst.
Bij het kiezen van een rechtsvorm draait het niet alleen om juridische regels, maar om jouw doelen. Wil je zelfstandig werken met minimale kosten? Verwacht je snelle groei of investeerders? Of wil je juist je privévermogen beschermen? Elke rechtsvorm heeft zijn eigen voordelen, verantwoordelijkheden en fiscale gevolgen. Een verkeerde keuze kan betekenen dat je later moet herstructureren — een kostbaar en tijdrovend proces. Daarom loont het om de opties zorgvuldig te vergelijken voordat je je inschrijft bij de Kamer van Koophandel.
De meeste starters beginnen met een eenmanszaak omdat het eenvoudig en goedkoop is. Je kunt binnen één dag aan de slag, de administratie blijft overzichtelijk en je profiteert van fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling. Hierdoor betaal je bij lagere winsten vaak minder belasting dan bij een BV. Maar dat voordeel verdwijnt naarmate je bedrijf groeit. Zodra je winst boven de 100.000 euro per jaar uitkomt, kan een BV fiscaal aantrekkelijker zijn, zeker als je een deel van de winst in de onderneming laat zitten.
De BV daarentegen biedt een duidelijke scheiding tussen privé en zakelijk vermogen. Jij als ondernemer bent niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de onderneming, tenzij sprake is van onbehoorlijk bestuur. Voor bedrijven met hogere risico’s, personeel of investeringen is die bescherming vaak doorslaggevend. Bovendien oogt een BV professioneler naar opdrachtgevers en investeerders. In 2025 ligt de grens voor het DGA-salaris op 56.000 euro per jaar, en de vennootschapsbelasting is met 19% tot 200.000 euro winst relatief laag. Daarmee kan de BV structureel voordeliger worden naarmate je winst toeneemt.
Wie samen met een partner of collega start, kan kiezen voor een vennootschap onder firma (VOF) of maatschap. Beide vormen delen de verantwoordelijkheid en winst tussen de deelnemers. Bij een VOF ligt de nadruk op commerciële samenwerking, terwijl een maatschap vaker voorkomt in vrije beroepen zoals advocaten of artsen. Het voordeel is dat je samen kunt investeren en risico’s kunt delen, zonder de complexiteit van een BV.
Toch is het belangrijk om duidelijke afspraken vast te leggen in een vennootschapscontract. Zonder goede verdeling van winst, bevoegdheden en aansprakelijkheid kunnen conflicten snel escaleren. In een VOF ben je namelijk ook persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van je medevennoten. Wanneer één vennoot fouten maakt, kan dat dus direct jouw privévermogen raken. Daarom kiezen steeds meer samenwerkende ondernemers in 2025 voor een BV-structuur, waarin hun risico’s beter worden afgedekt.
Niet iedere ondernemer werkt voor winst. Soms draait een onderneming om maatschappelijke impact of collectieve samenwerking. Een stichting is dan een passende rechtsvorm. Je kunt ermee ondernemen, personeel aannemen en zelfs winst maken, zolang die winst wordt gebruikt om het doel van de stichting te realiseren. Denk aan zorginstellingen, culturele organisaties of goede doelen.
Een coöperatie daarentegen is juist gericht op samenwerking tussen leden. Deze vorm wint aan populariteit onder zzp’ers en freelancers die gezamenlijke diensten of inkoopkracht willen organiseren. Coöperaties hebben een flexibele structuur, waarbij leden kunnen deelnemen zonder privéaansprakelijkheid. In 2025 worden coöperaties bovendien fiscaal aantrekkelijker gemaakt door een vereenvoudiging van de ledenadministratie, wat ze ook interessant maakt voor samenwerkende ondernemers in de digitale sector.
De rechtsvorm bepaalt in welke belastingbox je inkomen terechtkomt, en dat heeft grote gevolgen voor je nettoresultaat. Een eenmanszaak of VOF valt onder box 1 van de inkomstenbelasting. Een BV betaalt vennootschapsbelasting over haar winst en de aandeelhouders betalen box 2-belasting over uitgekeerde dividenden. Daardoor verschuift je belastingdruk zodra je overstapt naar een BV-structuur.
Daarnaast gelden andere verplichtingen voor de administratie. Een BV moet een jaarrekening deponeren bij de Kamer van Koophandel en een loonadministratie voeren. Een eenmanszaak hoeft dat niet, maar moet wel voldoen aan de eisen van de Belastingdienst voor ondernemers. Ook de aansprakelijkheid verschilt: bij een BV is je privévermogen beschermd, terwijl je bij eenmanszaken en VOF’s met je volledige vermogen aansprakelijk blijft.
Wie werknemers in dienst wil nemen of met grote contracten werkt, doet er goed aan om de overstap naar een BV te overwegen. Niet alleen om fiscale redenen, maar ook omdat het vertrouwen wekt bij opdrachtgevers. Investeerders eisen bovendien bijna altijd een BV-structuur om kapitaal in te brengen in ruil voor aandelen.
Veel ondernemers starten met een eenmanszaak, maar stappen later over naar een BV of holdingstructuur. Dat kan fiscaal voordelig zijn, maar ook strategisch slim. Als je winst stabiel stijgt, je personeel aanneemt of privévermogen wilt beschermen, is de BV meestal de logische volgende stap. De Belastingdienst biedt verschillende manieren om over te stappen, zoals een geruisloze of ruisende inbreng. Welke optie het beste is, hangt af van je financiële situatie en toekomstplannen.
In 2025 is het eenvoudiger geworden om deze overstap digitaal te regelen. De notaris kan met één akte de onderneming omzetten, waarbij het KvK-nummer en lopende contracten vaak behouden blijven. Het is wel belangrijk om de balans op te schonen en eventuele schulden of leningen goed te herstructureren voordat je de overstap maakt.
De keuze voor een rechtsvorm is niet alleen een juridische formaliteit, maar de basis van je onderneming. Ze bepaalt hoe je groeit, welke risico’s je loopt en hoeveel belasting je uiteindelijk betaalt. Of je nu kiest voor een eenmanszaak, VOF, BV, stichting of coöperatie: elke vorm heeft zijn eigen logica en voordelen.
Een bewuste keuze bespaart je niet alleen geld, maar voorkomt ook dat je later vastloopt in verkeerde structuren of onverwachte belastingdruk. Met de gratis ondernemersscan van Belastingscan.nl krijg je binnen enkele minuten inzicht in welke rechtsvorm het beste past bij jouw winst, risico en toekomstplannen — inclusief fiscale vergelijking tussen eenmanszaak, VOF en BV.
Coen is oprichter van Belastingscan en fiscalist met een passie voor technologie. Hij helpt particulieren, ondernemers en DGA’s om helder inzicht te krijgen in hun fiscale situatie.
