Verschil freelancer en ZZP: wat je moet weten

Steeds meer mensen kiezen ervoor om zelfstandig te werken, maar de termen freelancer en zzp’er worden vaak door elkaar gebruikt. Toch zijn er duidelijke verschillen tussen beide vormen van zelfstandig ondernemerschap. Het begrijpen van deze verschillen helpt je om de juiste keuze te maken voor jouw carrière en om te voldoen aan de eisen van de Belastingdienst. In dit artikel leggen we uit wat een freelancer precies is, wat een zzp’er doet, hoe ze fiscaal behandeld worden en welke stappen je moet zetten als je wilt starten als zelfstandig ondernemer.

Belangrijkste punten bij het verschil tussen freelance en zzp

1. Freelancer en zzp’er zijn beide zelfstandige ondernemers, maar de termen worden verschillend gebruikt afhankelijk van de sector.
2. Freelancers werken meestal op projectbasis in creatieve sectoren zoals media, kunst en communicatie.
3. Zzp’ers hebben vaak een meer structurele klantenkring en zijn actief in sectoren zoals bouw, zorg en zakelijke dienstverlening.
4. De Belastingdienst maakt onderscheid tussen freelancers en ondernemers voor de inkomstenbelasting, wat invloed heeft op fiscale voordelen.
5. Zowel freelancers als zzp’ers zijn verantwoordelijk voor hun eigen administratie, belastingen en verzekeringen.
6. Resultaatgenieters zijn zelfstandig werkenden die geen ondernemer zijn volgens de Belastingdienst en missen daardoor ondernemersvoordelen.
7. Inschrijving bij de Kamer van Koophandel en het aanvragen van een btw-nummer zijn essentieel voor professioneel zelfstandig ondernemerschap.
8. Een goede voorbereiding, inclusief het opstellen van contracten en het regelen van de administratie, is belangrijk om succesvol te starten.

Wat is het verschil tussen een freelancer en zzp’er?

Definitie van freelancer en zzp’er

Hoewel de termen freelancer en zzp’er vaak door elkaar worden gebruikt, zijn er wel degelijk subtiele verschillen tussen beide vormen van zelfstandig ondernemerschap. Een freelancer is doorgaans iemand die op projectbasis werkt voor verschillende opdrachtgevers, vaak in creatieve sectoren zoals journalistiek, marketing, fotografie of grafisch ontwerp. De werkzaamheden zijn vaak tijdelijk en wisselend van aard, waarbij flexibiliteit en projectmatige inzet centraal staan.

Een zzp’er (zelfstandige zonder personeel) daarentegen, is meestal iemand die zelfstandig werkt zonder personeel, maar vaak langdurige relaties met opdrachtgevers opbouwt. Zzp’ers zijn bijvoorbeeld actief in sectoren als de bouw, zorg of consultancy, en hun opdrachten zijn vaak structureler van aard. Ze hebben meestal een vaste klantenkring en verrichten regelmatig terugkerend werk.

Het belangrijkste verschil ligt dus in de aard van de werkzaamheden: freelancers werken veelal tijdelijk op basis van losse projecten, terwijl zzp’ers vaker duurzame samenwerkingen aangaan en een bredere ondernemersstructuur hebben. Ook fiscaal kunnen er verschillen zijn, afhankelijk van hoe de Belastingdienst het ondernemerschap beoordeelt.

Kenmerken van freelancers en zzp’ers

Freelancers en zzp’ers delen veel overeenkomsten: beiden zijn zelfstandig ondernemer, werken zonder dienstverband en zijn zelf verantwoordelijk voor hun administratie en belastingverplichtingen. Toch zijn er enkele verschillen die vooral zichtbaar zijn in de manier waarop ze hun werkzaamheden invullen.

Gemeenschappelijke kenmerken:

• Zelfstandig ondernemerschap: Zowel freelancers als zzp’ers dragen zelf de risico’s van hun onderneming en moeten hun eigen opdrachten binnenhalen.
• Belastingzaken: Ze zijn verantwoordelijk voor hun eigen inkomstenbelasting, btw-aangifte (indien btw-plichtig) en het correct administreren van zakelijke kosten en inkomsten.
• Geen recht op werknemersvoorzieningen: Denk aan zaken als doorbetaling bij ziekte, vakantiegeld of pensioenopbouw, tenzij ze dit zelf regelen.
• Eigen marketing: Beiden moeten zichzelf actief in de markt zetten om nieuwe opdrachten te verkrijgen.

Verschillen:

• Freelancers werken vaak op tijdelijke projectbasis, meestal binnen creatieve beroepen zoals journalistiek, grafisch ontwerp en communicatie.
• Zzp’ers zijn vaker actief in sectoren als de bouw, zorg, zakelijke dienstverlening en IT, waar langdurige samenwerking met opdrachtgevers gebruikelijker is.
• Voor freelancers is het gebruikelijker om per opdracht betaald te worden, terwijl zzp’ers vaak werken met offertes en factureren op basis van geleverde diensten of uren.

De Belastingdienst beoordeelt niet primair of je jezelf freelancer of zzp’er noemt, maar kijkt naar de feitelijke situatie: het aantal opdrachtgevers, het ondernemersrisico, de zelfstandigheid en de continuïteit van de werkzaamheden.

Zzp’er of freelancer? Het verschilt per branche

Branches waarin freelancers en zzp’ers actief zijn

Hoewel de termen freelancer en zzp’er vaak door elkaar gebruikt worden, zie je in de praktijk duidelijke verschillen per sector. De keuze voor een benaming hangt sterk samen met de branche waarin iemand actief is en de manier waarop opdrachten worden aangenomen.

Freelancers zijn vaak actief in creatieve beroepen:

• Journalistiek: Denk aan freelance journalisten die artikelen schrijven voor verschillende kranten of tijdschriften.
• Copywriting en communicatie: Freelancers die commerciële teksten, blogs of marketingcampagnes ontwikkelen.
• Fotografie en grafisch ontwerp: Creatieve professionals die per project worden ingehuurd door bedrijven of mediabureaus.

In deze sectoren is het gebruikelijk om op projectbasis te werken, waarbij opdrachten variëren in duur en omvang. Freelancers kunnen meerdere kleine opdrachten naast elkaar uitvoeren en hebben vaak een flexibelere werkstructuur.

Zzp’ers zijn breder vertegenwoordigd in de zakelijke en technische sector:

• Bouw en techniek: Zelfstandige timmermannen, elektriciens en installateurs werken vaak als zzp’er.
• Zorgsector: Denk aan zelfstandige verpleegkundigen en begeleiders die zorginstellingen ondersteunen.
• Zakelijke dienstverlening: Adviseurs, coaches, interim-managers en IT-specialisten die zelfstandig opereren onder de noemer zzp’er.

In deze branches zijn de samenwerkingen vaak langduriger en formeler van aard. Zzp’ers bouwen vaker een vaste klantenkring op en richten zich op het leveren van structurele diensten.

Belangrijk om te weten:

• De Belastingdienst maakt bij de beoordeling vooral onderscheid op basis van feiten: hoe werk je, hoeveel opdrachtgevers heb je en hoeveel risico loop je?
• De benaming (freelancer of zzp’er) heeft geen invloed op je rechten en plichten, maar de branche kan wel bepalen welke administratieve verplichtingen je moet volgen of welke modelovereenkomsten geschikt zijn.

Kenmerken van zzp’ers en freelancers

Hoewel freelancers en zzp’ers beiden als zelfstandig ondernemer opereren, zijn er enkele belangrijke kenmerken die hen typeren. Het is goed om deze verschillen en overeenkomsten te begrijpen, zodat je beter weet welke term of aanpak het beste bij jouw situatie past.

Gemeenschappelijke kenmerken

• Zelfstandig ondernemerschap: Zowel freelancers als zzp’ers werken volledig zelfstandig, zonder formeel dienstverband bij een opdrachtgever.
• Eigen administratie en belastingzaken: Ze zijn zelf verantwoordelijk voor het opzetten en onderhouden van hun administratie, het factureren van opdrachtgevers en het voldoen aan belastingverplichtingen zoals btw-aangifte en inkomstenbelasting.
• Commercieel risico: Beiden lopen ondernemersrisico’s, zoals het niet betaald krijgen van facturen of het missen van opdrachten.
• Geen recht op werknemersverzekeringen: Freelancers en zzp’ers hebben geen recht op uitkeringen zoals WW of Ziektewet, tenzij ze hier zelf een verzekering voor afsluiten.
• Eigen tarieven bepalen: Ze onderhandelen zelfstandig over hun tarief en dragen alle kosten van hun onderneming zelf.

Unieke kenmerken van freelancers

• Projectmatige werkzaamheden: Freelancers werken vaak aan losse, tijdelijke opdrachten, bijvoorbeeld het schrijven van een artikel, het ontwerpen van een logo of het bouwen van een website.
• Flexibele werktijden: Freelancers bepalen in de regel zelf waar en wanneer ze werken.
• Soms geen inschrijving bij de Kamer van Koophandel: Freelancers kunnen ook zonder inschrijving werken als de Belastingdienst hun werkzaamheden aanmerkt als ‘resultaat uit overige werkzaamheden’ in plaats van als echte onderneming.
• Beperkte continuïteit: Omdat freelancers vaak korte projecten draaien, zijn langdurige werkrelaties minder gebruikelijk.

Unieke kenmerken van zzp’ers

• Langdurige samenwerking: Zzp’ers werken vaker langdurig voor dezelfde opdrachtgevers en bouwen daarmee een stabiele klantenkring op.
• Inschrijving bij de Kamer van Koophandel: Een inschrijving is vrijwel altijd verplicht om als officiële ondernemer te worden gezien, inclusief btw-nummer.
• Structureel ondernemerschap: Zzp’ers opereren als een echte onderneming, met het oog op continuïteit, zakelijke investeringen en zakelijke groei.
• Fiscale voordelen: Als de Belastingdienst je erkent als ondernemer, kun je aanspraak maken op de zelfstandigenaftrek, startersaftrek en mogelijk de MKB-winstvrijstelling.

Startende zzp’ers: hoe bereid je je voor?

Als je net begint als zzp’er, is een goede voorbereiding essentieel om succesvol te starten. Er komt namelijk meer bij kijken dan alleen het aannemen van opdrachten. Hieronder vind je de belangrijkste stappen om je onderneming stevig neer te zetten.

Stappen om je voor te bereiden als zzp’er

• Inschrijven bij de Kamer van Koophandel (KVK):

De allereerste stap is je inschrijven bij de KVK. Hiermee registreer je officieel je onderneming en ontvang je direct een btw-nummer waarmee je zakelijke facturen kunt opstellen.

• Open een zakelijke bankrekening:

Hoewel niet verplicht, is het sterk aanbevolen om privé- en zakelijke geldstromen te scheiden. Dit geeft je overzicht en maakt je financiële administratie veel eenvoudiger.

• Zorg voor een goede administratie en boekhouding:

Houd vanaf dag één al je facturen, bonnen en contracten netjes bij. Je bent als ondernemer verplicht om je administratie minimaal zeven jaar te bewaren.

• Vraag een btw-nummer aan (indien nodig):

Als je structureel inkomsten genereert uit zakelijke activiteiten, moet je btw-aangifte doen. Dit kan automatisch geregeld worden bij je inschrijving bij de KVK.

Belangrijke zaken om te overwegen als zzp’er

Zorg voor een goed pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering:

Omdat je geen werkgever hebt die dit voor je regelt, moet je zelf zorgen voor je oudedagsvoorziening en bescherming tegen ziekte of arbeidsongeschiktheid.

Denk na over je uurtarief en tariefstructuur:

Bereken je tarief niet alleen op basis van je gewenste inkomen, maar houd ook rekening met je bedrijfskosten, belastingafdrachten en reserveringen voor vakantie en ziekte.

Stel duidelijke algemene voorwaarden op:

Dit voorkomt discussies met opdrachtgevers over zaken als betalingstermijnen, aansprakelijkheid en annuleringen.

Kies een passende rechtsvorm:

Voor de meeste starters is een eenmanszaak de logische keuze, maar in sommige gevallen kan een bv of vof beter passen.

Tips voor startende zzp’ers

1. Doe een ZZP Competentiescan: Check of je beschikt over de juiste vaardigheden voor zelfstandig ondernemerschap. Denk aan discipline, klantgerichtheid, financieel inzicht en commercieel denken.‍
2. Schrijf een ondernemingsplan: Ook als je geen financiering nodig hebt, helpt een ondernemingsplan om scherp te krijgen wat je doelen zijn, wie je doelgroep is en hoe je jouw bedrijf winstgevend maakt.‍
3. Maak een marketingplan: Zorg dat potentiële klanten weten dat je bestaat. Denk na over je online zichtbaarheid (bijvoorbeeld via LinkedIn of een eigen website) en hoe je nieuwe opdrachten gaat binnenhalen.

Een goede voorbereiding zorgt ervoor dat je als zzp’er sterker van start gaat, minder snel fouten maakt en beter voorbereid bent op de verplichtingen die bij het ondernemerschap horen.

Tussen freelance en zzp: wat zijn de consequenties?

Hoewel freelancers en zzp’ers vaak in één adem worden genoemd, kunnen de consequenties voor belastingen, verzekeringen en administratieve verplichtingen wel degelijk verschillen. Het is belangrijk om deze verschillen goed te begrijpen om problemen achteraf te voorkomen.

Belastingen en verzekeringen voor freelancers en zzp’ers

Zowel freelancers als zzp’ers zijn zelfstandig ondernemer en verantwoordelijk voor hun eigen belastingafdrachten. Dit betekent dat je:

• Inkomstenbelasting moet betalen over je winst.
• Voor ondernemers die door de Belastingdienst als ondernemer worden aangemerkt, gelden extra fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling.
• Btw-aangifte moet doen, tenzij je gebruikmaakt van de kleineondernemersregeling (KOR).
• Zelf je verzekeringen moet regelen. Denk aan een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV), een aansprakelijkheidsverzekering en een pensioenvoorziening. Anders dan werknemers bouw je als freelancer of zzp’er geen automatisch pensioen of uitkering op bij ziekte of arbeidsongeschiktheid.

Belangrijk om te weten: freelancers die niet als ondernemer worden gezien door de Belastingdienst (bijvoorbeeld resultaatgenieters), hebben geen recht op ondernemersaftrekken zoals de zelfstandigenaftrek.

Contracten en overeenkomsten voor freelancers en zzp’ers

Een goede administratie begint bij het opstellen van heldere contracten:

• Zorg altijd voor een schriftelijke overeenkomst met je opdrachtgever waarin duidelijk staat beschreven welke werkzaamheden je uitvoert, tegen welke prijs, en binnen welke termijn.
• Controleer of je opdrachtgever werkt met een modelovereenkomst goedgekeurd door de Belastingdienst. Zo voorkom je schijnzelfstandigheid en weet je zeker dat je fiscale status als ondernemer niet in gevaar komt.
• Houd rekening met je facturatie-eisen: vermeld altijd je btw-nummer, KVK-nummer, factuurdatum en omschrijving van de diensten.
• Freelancers en zzp’ers zijn zelf verantwoordelijk voor hun boekhouding, btw-afdracht en het op tijd indienen van hun aangifte inkomstenbelasting.

Door duidelijke afspraken te maken en je administratie goed te regelen, voorkom je veel problemen met de Belastingdienst én met je opdrachtgevers.

Resultaatgenieter: wat is het en hoe werkt het?

Niet iedereen die als zelfstandige werkt, wordt automatisch als ondernemer gezien door de Belastingdienst. In sommige gevallen word je aangemerkt als resultaatgenieter. Dit heeft gevolgen voor je belastingaangifte en de fiscale voordelen waarop je recht hebt.

Definitie van resultaatgenieter

Een resultaatgenieter is iemand die inkomsten verdient uit werkzaamheden, maar niet voldoet aan de eisen voor ondernemerschap. Dit betekent dat:

• Je geen gebruik kunt maken van fiscale voordelen voor ondernemers, zoals de zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling.
• Je inkomsten worden belast als “resultaat uit overige werkzaamheden” in box 1 van de inkomstenbelasting.

Je bent dan wel zelfstandig bezig, maar je werkzaamheden zijn te kleinschalig, incidenteel of onvoldoende zelfstandig om als ondernemer voor de inkomstenbelasting te worden gezien.

Kenmerken van resultaatgenieters

• Je hebt geen btw-plicht (tenzij je ook aan de btw-criteria voldoet).
• Je hoeft geen volledige boekhouding bij te houden, maar je moet wel je inkomsten en uitgaven kunnen verantwoorden richting de Belastingdienst.
• Je bent niet verzekerd voor arbeidsongeschiktheid of werkloosheid zoals een werknemer in loondienst.
• Je hebt geen ondernemersaftrekken, waardoor je uiteindelijk meer belasting betaalt dan een erkende ondernemer.

Resultaatgenieters moeten er rekening mee houden dat zij ook verantwoordelijk zijn voor hun eigen belastingzaken. Het is daarom belangrijk om facturen netjes te bewaren en een eenvoudige administratie bij te houden.

Wanneer word je als resultaatgenieter aangemerkt?

De Belastingdienst beoordeelt je situatie op basis van verschillende factoren, zoals:

• De mate van zelfstandigheid.
• Het aantal opdrachtgevers.
• De duur en regelmaat van je werkzaamheden.
• De ondernemersrisico’s die je loopt.

Wordt geconcludeerd dat je onvoldoende zelfstandig opereert of structureel te weinig opdrachten hebt? Dan word je belast als resultaatgenieter en niet als ondernemer.

Conclusie: kies je voor freelancer of zzp’er?

Of je jezelf freelancer of zzp’er noemt, hangt sterk af van je werkzaamheden, je branche en de manier waarop je je onderneming wilt vormgeven. Hoewel beide termen vaak door elkaar worden gebruikt, zijn er wel degelijk verschillen die belangrijk kunnen zijn voor je fiscale positie en je manier van werken.

Samenvatting van de belangrijkste punten

• Freelancers zijn vaak actief in creatieve sectoren, werken veelal op projectbasis en hanteren vaak wisselende tarieven en contractvormen.
• Zzp’ers zijn zelfstandige ondernemers zonder personeel, opereren vaak structureel binnen hun branche en richten zich meestal op een vaste klantenkring.
• Beide groepen zijn verantwoordelijk voor hun eigen administratie, belastingen en verzekeringen.
• De Belastingdienst maakt onderscheid tussen freelancers die worden aangemerkt als ondernemer en freelancers die worden behandeld als resultaatgenieter.

Het belang van het juiste label

Voor de buitenwereld (opdrachtgevers, belastingdienst, verzekeraars) is het belangrijk dat je duidelijk bent over je status. Ben je officieel ondernemer, of lever je incidenteel diensten als resultaatgenieter? Dit bepaalt niet alleen je fiscale voordelen, maar ook je verplichtingen en je mogelijkheden om te investeren en te groeien.

Kies bewust en bereid je goed voor

Denk goed na over hoe je jezelf wilt positioneren:

• Wil je profiteren van ondernemersvoordelen zoals zelfstandigenaftrek? Zorg dan dat je voldoet aan de ondernemerscriteria.
• Ben je van plan om structureel te werken voor meerdere opdrachtgevers? Richt dan je administratie en contracten professioneel in.
• Werk je incidenteel aan losse projecten? Dan kan het zijn dat je als resultaatgenieter wordt aangemerkt.

In alle gevallen geldt: zorg voor een goede administratie, duidelijke afspraken met je opdrachtgevers, en laat je adviseren als je twijfelt over je fiscale status.

Door je goed voor te bereiden maak je een sterke start als zelfstandige, of je jezelf nu freelancer of zzp’er noemt.

Wil jij weten of je belastingvoordeel misloopt? Doe binnen 5 minuten de Belastingscan en ontdek hoeveel jij kunt besparen.