October 17, 2025
Alles over scheiding van tafel en bed in 2025: betekenis, stappen via rechtbank, inschrijving binnen 6 maanden, gevolgen voor kinderen, woning en belastingen. Gratis checkgesprek.
Een scheiding van tafel en bed is een bijzondere vorm van scheiden waarbij je wettelijk getrouwd blijft, maar economisch en praktisch ieder je eigen leven leidt. Het huwelijk wordt niet ontbonden, maar jullie wonen niet langer samen en delen geen gezamenlijke financiën meer. Deze regeling biedt een alternatief voor stellen die om persoonlijke, religieuze of financiële redenen niet willen of kunnen kiezen voor een volledige echtscheiding.
Bed betekent in deze context dat bij een scheiding van tafel en bed de gemeenschap van goederen wordt ontbonden. Er moeten afspraken worden gemaakt over de verdeling van eigendommen, pensioen en andere financiële zaken, vergelijkbaar met een volledige scheiding.
De procedure lijkt sterk op die van een gewone echtscheiding: er moet een verzoek worden ingediend bij de rechtbank, vaak met hulp van een advocaat. Ook afspraken over de woning, alimentatie, pensioen en eventuele kinderen moeten worden vastgelegd. Zodra de scheiding van tafel en bed is uitgesproken, ben je officieel nog steeds getrouwd, maar juridisch en financieel gescheiden. Wettelijk gezien blijf je dus getrouwd, ook al leef je economisch en praktisch gescheiden.
Deze constructie kan praktische voordelen bieden. Zo blijven bepaalde fiscale regelingen of erfrechtelijke posities behouden, terwijl je tegelijk meer vrijheid krijgt om je eigen financiën te beheren. Toch brengt het ook verplichtingen met zich mee: de scheiding moet binnen zes maanden worden ingeschreven in het huwelijksgoederenregister en kan na drie jaar worden omgezet in een volledige echtscheiding.
Een scheiding van tafel en bed is een bijzondere vorm van scheiding waarbij je als partners officieel getrouwd blijft, maar niet langer samenwoont of een gezamenlijke huishouding voert. Deze vorm van scheiden kan uitkomst bieden voor stellen die hun huwelijk niet volledig willen beëindigen, maar wel apart willen leven. Denk bijvoorbeeld aan situaties waarin religieuze overtuigingen, financiële redenen of persoonlijke omstandigheden een rol spelen. Bij een scheiding van tafel en bed worden de financiële banden doorgesneden, maar blijft het huwelijk wettelijk bestaan. Het is belangrijk om te weten dat deze procedure alleen mogelijk is voor getrouwde stellen; geregistreerde partners kunnen niet op deze manier uit elkaar gaan. In dit artikel lees je alles over de procedure, de gevolgen en de regels die verbonden zijn aan een scheiding van tafel en bed.
Hieronder vind je de belangrijkste gevolgen van een scheiding van tafel en bed:
Een scheiding van tafel en bed is een juridische tussenweg tussen getrouwd blijven en volledig scheiden. Het houdt in dat je nog wel officieel met elkaar getrouwd bent, maar niet meer samenwoont en dat jullie financiële huishouding wordt gescheiden. In de praktijk leef je dus als zelfstandige personen, met een eigen inkomen, vermogen en woonadres.
De scheiding van tafel en bed wordt geregeld door de rechter en is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek. Het is een constructie die met name wordt gebruikt door echtparen die om religieuze, persoonlijke of financiële redenen niet willen overgaan tot een volledige echtscheiding. Zo kan bijvoorbeeld een kerkelijke overtuiging of een wens om bepaalde fiscale voordelen te behouden een rol spelen bij de keuze voor deze vorm van scheiden.
Het grootste verschil met een echtscheiding is dat het huwelijk bij een scheiding van tafel en bed niet wordt beëindigd. De juridische banden tussen partners blijven bestaan, in tegenstelling tot een echtscheiding waarbij deze banden volledig worden ontbonden. Jullie blijven juridisch aan elkaar verbonden, wat betekent dat je niet opnieuw kunt trouwen of een geregistreerd partnerschap kunt aangaan. Tegelijkertijd ben je wél financieel en fiscaal van elkaar gescheiden: de gezamenlijke gemeenschap van goederen wordt opgeheven, en ieder beheert zijn of haar eigen vermogen.
Bij een echtscheiding wordt het huwelijk volledig ontbonden, waarna beide partners volledig vrij zijn om opnieuw te trouwen of andere relaties juridisch vast te leggen. De scheiding van tafel en bed is dus een minder vergaande, maar wel formele vorm van uit elkaar gaan.
Deze vorm van scheiden wordt steeds minder vaak toegepast, maar kan in specifieke situaties voordelen bieden. Sommige partners kiezen ervoor vanwege religieuze overwegingen, omdat hun religie een echtscheiding niet toestaat. Anderen doen het uit financiële overwegingen, bijvoorbeeld om bepaalde pensioenrechten of belastingvoordelen te behouden.
Ook bij onzekerheid over een definitieve breuk kan een scheiding van tafel en bed een tijdelijke oplossing zijn. Na drie jaar kan deze namelijk worden omgezet in een echtscheiding, zonder dat daarvoor opnieuw een volledige procedure hoeft te worden doorlopen.
Een voorbeeld van zo'n situatie is wanneer partners vanwege religieuze overwegingen of praktische bezwaren niet willen of kunnen kiezen voor een volledige echtscheiding, maar toch hun leven gescheiden willen voortzetten.
Een scheiding van tafel en bed is een officiële juridische procedure die via de rechtbank verloopt. Net als bij een echtscheiding is het inschakelen van een advocaat verplicht. Deze advocaat dient het verzoek tot scheiding in bij de rechtbank namens één of beide partners.
De procedure start met een verzoekschrift aan de rechtbank. Dat verzoek kan gezamenlijk worden ingediend als beide partners het eens zijn over de scheiding, of eenzijdig door één partner als de ander niet instemt. In het verzoekschrift moeten onder meer afspraken worden opgenomen over het vermogen, de woning, eventuele alimentatie en, als er kinderen zijn, een ouderschapsplan.
De rechter beoordeelt vervolgens of aan alle wettelijke eisen is voldaan en of de afspraken redelijk zijn. Na goedkeuring spreekt de rechtbank de scheiding van tafel en bed officieel uit.
In de praktijk kiezen de meeste stellen voor een gezamenlijk verzoek, omdat dit sneller, goedkoper en minder emotioneel belastend is. De advocaat speelt hierbij een centrale rol: hij of zij zorgt ervoor dat de juridische stukken correct worden opgesteld, dat het verzoek compleet is, en dat de afspraken voldoen aan de wettelijke normen. De advocaat dient namens de partners het verzoek tot scheiding van tafel en bed in bij de rechtbank.
Bij een eenzijdig verzoek zal de andere partner de gelegenheid krijgen om verweer te voeren. Pas daarna neemt de rechtbank een beslissing.
Na de uitspraak van de rechtbank moet de scheiding van tafel en bed binnen zes maanden worden ingeschreven in het huwelijksgoederenregister. Dat is een belangrijke stap, want pas na die inschrijving is de scheiding officieel van kracht. Gebeurt dit niet binnen de gestelde termijn, dan vervalt de uitspraak en blijft het huwelijk volledig in stand.
De inschrijving gebeurt doorgaans via de advocaat of notaris die de zaak begeleidt. Vanaf het moment van inschrijving zijn de financiële banden officieel doorgesneden en zijn beide partners verantwoordelijk voor hun eigen inkomen, schulden en uitgaven. Naast de inschrijving in het huwelijksgoederenregister is ook de registratie bij de burgerlijke stand noodzakelijk om de scheiding volledig officieel te maken.
Een scheiding van tafel en bed kan na drie jaar worden omgezet in een volledige echtscheiding. Dit wordt ook wel het 'bed omzetten' genoemd. Daarvoor is geen nieuwe, volledige procedure nodig, één van de partners kan het verzoek tot omzetting zelfstandig indienen. Dit biedt de mogelijkheid om de stap naar een definitieve echtscheiding later te nemen, bijvoorbeeld als de omstandigheden of persoonlijke overtuigingen veranderen.
Een scheiding van tafel en bed heeft ingrijpende gevolgen, zowel juridisch als financieel. De gevolgen scheiding zijn vaak groot voor beide partners, omdat de impact zowel praktisch als emotioneel merkbaar is. Hoewel je formeel getrouwd blijft, worden vrijwel alle gezamenlijke verplichtingen en rechten losgekoppeld. Dat betekent dat je voortaan zelfstandig verantwoordelijk bent voor je inkomen, vermogen en schulden.
Bij een scheiding van tafel en bed blijf je juridisch echtgenoot van elkaar, maar je bent geen erfgenaam meer van de ander. Een scheiding van tafel en bed is geen officiële scheiding volgens de wet, maar het heeft wel juridische gevolgen en moet juridisch worden vastgelegd om rechtsgeldigheid te verkrijgen. Overlijdt één van de partners, dan erft de ander dus niets automatisch — tenzij dit expliciet in een testament is vastgelegd. Ook voor verzekeringen en pensioenregelingen moet je zelf nagaan of en hoe jouw rechten worden aangepast.
Daarnaast kun je tijdens een scheiding van tafel en bed niet opnieuw trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan. Je blijft immers officieel gehuwd, ook al leef je feitelijk apart.
Fiscale gevolgen zijn er ook. Vanaf het moment van inschrijving word je door de Belastingdienst gezien als alleenstaand. Dat heeft invloed op je aangifte inkomstenbelasting en op eventuele toeslagen, zoals huur- of zorgtoeslag.
Bij een scheiding van tafel en bed wordt het fiscaal partnerschap beëindigd. Het gezamenlijke vermogen wordt gescheiden, waardoor ieder afzonderlijk belasting betaalt over zijn of haar deel van spaargeld of beleggingen. Ook de verdeling van eventuele aftrekposten, zoals hypotheekrente, verandert.
Ben je nog fiscaal partner op het moment van scheiding, dan kun je er in sommige gevallen voor kiezen om dit voor dat belastingjaar nog aan te houden, zodat je gezamenlijk aangifte kunt doen. Vanaf het volgende jaar ben je in principe geen fiscaal partner meer.
Financieel betekent de scheiding van tafel en bed dat ieder zijn eigen inkomen, uitgaven en schulden beheert. Als je in gemeenschap van goederen getrouwd bent, wordt bij een scheiding van tafel en bed de verdeling van vermogen en schulden anders geregeld: de gemeenschap van goederen wordt opgeheven en vervangen door huwelijkse voorwaarden. Dit voorkomt dat schulden of aansprakelijkheden van de ander automatisch op jou overgaan.
Ook op het gebied van alimentatie kan de rechter beslissen dat één van beide partners een bijdrage moet leveren aan het levensonderhoud van de ander. Die alimentatieverplichting werkt hetzelfde als bij een echtscheiding en is gebaseerd op draagkracht en behoefte.
Zijn er minderjarige kinderen betrokken, dan blijft een ouderschapsplan verplicht. Daarin staan afspraken over de zorgverdeling, omgangsregeling, kosten van opvoeding en eventuele kinderalimentatie. De rechter beoordeelt of dit plan evenwichtig en in het belang van de kinderen is.
In de praktijk verandert er voor kinderen vaak weinig: ze wonen meestal bij één van de ouders en hebben contact met de ander volgens de afspraken in het ouderschapsplan.
Een scheiding van tafel en bed heeft directe gevolgen voor het huwelijksvermogen. De rechter kan deze scheiding van tafel en bed toewijzen als aan de wettelijke voorwaarden is voldaan. Waar partners bij een huwelijk in gemeenschap van goederen doorgaans een gezamenlijk vermogen delen, wordt dit bij een scheiding van tafel en bed ontbonden. Vanaf dat moment geldt dat beide partners een eigen financieel leven leiden, vergelijkbaar met het hebben van huwelijkse voorwaarden.
Wanneer je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, is in principe alles wat je tijdens het huwelijk hebt opgebouwd gezamenlijk bezit: spaargeld, schulden, bezittingen en zelfs inkomsten. Bij een scheiding van tafel en bed wordt deze gemeenschap opgeheven. Beide partners krijgen een eigen vermogen en zijn niet langer aansprakelijk voor elkaars financiële verplichtingen.
Dit betekent ook dat de bezittingen en schulden verdeeld moeten worden. Vaak gebeurt dit in overleg, maar als er onenigheid is, kan de rechter bepalen hoe de verdeling plaatsvindt. Alles wat na de inschrijving van de scheiding wordt opgebouwd — zoals inkomen, investeringen of schulden — behoort volledig toe aan de individuele partner.
Na de scheiding van tafel en bed wordt jullie juridische situatie automatisch vergelijkbaar met die van echtgenoten die onder huwelijkse voorwaarden getrouwd zijn. Er bestaat dan geen gemeenschappelijk vermogen meer, maar ieder beheert zijn of haar eigen geld en goederen.
Het is verstandig om deze financiële afspraken goed vast te leggen, bijvoorbeeld in een notariële akte. Dat voorkomt discussies bij toekomstige wijzigingen, zoals de verkoop van een woning of het doen van grote aankopen.
De verdeling van vermogen en schulden wordt meestal geregeld in een overeenkomst of via de rechter. Daarbij moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden over hoe het vermogen en de schulden verdeeld worden. In deze verdeling wordt gekeken naar wat ieder van de partners heeft ingebracht en wat gezamenlijk is opgebouwd.
Bezittingen zoals een huis, auto, beleggingen of gezamenlijke rekeningen worden op basis van hun waarde verdeeld. Schulden worden naar rato van draagkracht verdeeld, tenzij daarover andere afspraken zijn gemaakt.
Het doel is om beide partijen financieel onafhankelijk te maken, zodat er geen onderlinge verplichtingen meer bestaan, behalve eventuele alimentatie.
Hoewel deze vorm van scheiden tegenwoordig minder vaak voorkomt, zijn er nog altijd situaties waarin een scheiding van tafel en bed de voorkeur krijgt boven een volledige echtscheiding. Deze optie wordt vaak gekozen door partners die niet langer samenwonen, maar het huwelijk niet willen beëindigen. De keuze is vaak persoonlijk en kan voortkomen uit religieuze, financiële of praktische overwegingen.
Voor sommige echtparen speelt geloofsovertuiging een belangrijke rol. In bepaalde religies wordt echtscheiding niet toegestaan, of slechts onder zeer strikte voorwaarden. Een scheiding van tafel en bed biedt dan een oplossing: het huwelijk blijft officieel bestaan, terwijl de partners toch los van elkaar kunnen leven en hun financiën kunnen scheiden.
Ook persoonlijke overtuigingen kunnen een rol spelen. Sommige mensen vinden een formele echtscheiding te definitief of te ingrijpend, zeker als er nog hoop is op verzoening in de toekomst. De scheiding van tafel en bed laat die deur op een kier, omdat het huwelijk juridisch intact blijft.
Een andere reden om voor deze vorm van scheiding te kiezen, zijn de mogelijke financiële en fiscale voordelen. In sommige gevallen kan het behouden van een huwelijksstatus invloed hebben op pensioenrechten, toeslagen of erfrechtelijke posities. Zo kunnen bepaalde nabestaandenpensioenen of verzekeringstechnische voordelen blijven bestaan zolang het huwelijk formeel niet is ontbonden.
Daarnaast kan het fiscaal gunstig zijn om gedurende het lopende jaar nog fiscaal partners te blijven, bijvoorbeeld om gebruik te maken van gezamenlijke aftrekposten.
Voor stellen die nog niet zeker weten of ze definitief uit elkaar willen, biedt een scheiding van tafel en bed een vorm van rust en duidelijkheid zonder de stap naar een volledige echtscheiding te zetten.
Het geeft ruimte om te wennen aan het leven apart, afspraken te maken over financiën en kinderen, en te ervaren hoe dat in de praktijk werkt. Mocht de breuk toch blijvend blijken, dan kan de scheiding na drie jaar eenvoudig worden omgezet in een echtscheiding zonder nieuwe langdurige procedure.
Een scheiding van tafel en bed is een alternatief voor volledig uit elkaar gaan. Je blijft officieel getrouwd, maar jullie leven bed gescheiden. Dat betekent: ieder een eigen huis, een eigen inkomen en aparte financiën. Je bent dus niet meer economisch verbonden, maar de huwelijkse status blijft bestaan. Deze vorm wordt vaak gekozen door stellen die om religieuze redenen niet willen scheiden, of wanneer een volledige echtscheiding nog een stap te ver is.
Financieel gezien heeft deze keuze grote gevolgen. Je wordt fiscaal behandeld als alleenstaande en moet apart aangifte doen bij de Belastingdienst. Ook kan dit invloed hebben op toeslagen, alimentatie en de verdeling van bezittingen.
Bij een gewone echtscheiding eindigt het huwelijk volledig. Jullie zijn daarna juridisch en fiscaal volledig gescheiden, en beide partijen kunnen opnieuw trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan.
Bij een scheiding van tafel en bed blijft het huwelijk in stand. Het huwelijk samen blijft dus bestaan, ook al leven de partners apart. Je kunt dus niet hertrouwen of een nieuw geregistreerd partnerschap aangaan. Wel heb je, net als bij een echtscheiding, een advocaat nodig om de procedure te starten, en de rechtbank moet de scheiding officieel uitspreken.
Het grootste verschil is dus: bij een gewone scheiding verbreek je de huwelijksband, bij een scheiding van tafel en bed regel je vooral de financiële scheiding.
De procedure lijkt sterk op die van een gewone echtscheiding. Je hebt altijd een advocaat nodig die namens jou het verzoek indient bij de rechtbank. Dit verzoek tot scheiding van tafel en bed moet officieel bij de rechtbank worden ingediend, wat ook wel bed indienen wordt genoemd. In dat verzoek wordt aangegeven dat jullie gescheiden willen leven, maar niet volledig willen scheiden.
De stappen zijn als volgt:
Let op: gebeurt dat niet binnen die termijn, dan vervalt de uitspraak automatisch.
Het aanvragen van een scheiding van tafel en bed doe je niet zelf via DigiD of formulieren — dit verloopt via een advocaat. Je kunt dus niet rechtstreeks bij de rechtbank een verzoek indienen. De advocaat stelt een verzoekschrift op en voegt alle relevante documenten toe, zoals gegevens over inkomen, schulden en afspraken over woning of kinderen. Een scheiding van tafel en bed komt vaak in beeld bij religieuze of financiële redenen, of wanneer partners wel gescheiden willen leven maar officieel getrouwd willen blijven.
Na indiening bij de rechtbank krijg je een bevestiging en volgt de behandeling van de zaak. Als de rechter de scheiding uitspreekt, is deze pas officieel na inschrijving in het huwelijksgoederenregister.
De gevolgen zijn vooral fiscaal, juridisch en sociaal. Enkele belangrijke punten:
Na een scheiding van tafel en bed kun je het huwelijk laten ontbinden via de rechtbank, bijvoorbeeld als je wilt hertrouwen of definitief het huwelijk wilt beëindigen.
Daarnaast verandert ook je woonsituatie: vaak moet er een verdeling komen van de gezamenlijke woning en bezittingen, net als bij een normale scheiding.
Een scheiding van tafel en bed is formeel alleen mogelijk bij een huwelijk, niet bij een geregistreerd partnerschap. Partners met een geregistreerd partnerschap kunnen wel een beëindiging aanvragen, maar dat is juridisch iets anders.
Wil je een vergelijkbare scheiding bij een geregistreerd partnerschap, dan kun je kiezen voor beëindiging via de notaris of via de rechtbank — afhankelijk van of er minderjarige kinderen zijn. De gevolgen lijken op die van een scheiding van tafel en bed, maar juridisch ben je daarna niet langer partner.
Na een scheiding van tafel en bed kun je ervoor kiezen om levenslang gescheiden te blijven, maar het is ook mogelijk om deze bijzondere vorm van scheiding te beëindigen. Wil je het huwelijk officieel laten ontbinden, dan kun je na een wachttijd van drie jaar de scheiding van tafel en bed laten omzetten in een volledige echtscheiding. Hiervoor dien je een verzoek in bij de rechtbank; je hebt hiervoor geen toestemming van je ex partner nodig. De rechter zal het huwelijk dan officieel ontbinden, waarmee de scheiding definitief wordt.
Het is ook mogelijk dat partners na verloop van tijd besluiten om weer samen verder te gaan. In dat geval kunnen zij de scheiding van tafel en bed beëindigen door dit gezamenlijk aan de rechtbank te melden. Na deze melding worden de partners weer officieel getrouwd en herleven de rechten en plichten van het huwelijk. Houd er rekening mee dat aan het beëindigen van de scheiding van tafel en bed regels verbonden zijn en dat de procedure via de rechtbank verloopt. Zo blijft het huwelijk officieel bestaan, tenzij je kiest voor volledige ontbinding via een gewone echtscheiding.
Bij een scheiding van tafel en bed blijven partners officieel getrouwd, maar leven zij feitelijk gescheiden. Ze delen geen woning, inkomen of vermogen meer. Juridisch wordt de gemeenschap van goederen opgeheven en ontstaat een situatie die vergelijkbaar is met huwelijkse voorwaarden.
Een scheiding van tafel en bed wordt aangevraagd via de rechtbank met hulp van een advocaat. Beide partners kunnen samen een verzoek indienen, of één partner kan het verzoek alleen doen. De rechter beoordeelt de zaak en spreekt de scheiding van tafel en bed officieel uit.
Ja, de uitspraak van de rechtbank moet binnen zes maanden worden ingeschreven in het huwelijksgoederenregister bij de rechtbank. Gebeurt dit niet op tijd, dan vervalt de uitspraak en blijft de gemeenschap van goederen bestaan.
Bij een echtscheiding wordt het huwelijk volledig ontbonden. Bij een scheiding van tafel en bed blijf je formeel getrouwd, maar woon en leef je apart. Het grootste verschil is dat je na een scheiding van tafel en bed niet kunt hertrouwen, omdat het huwelijk nog juridisch bestaat.
Na drie jaar kan één van de partners de scheiding van tafel en bed laten omzetten in een echtscheiding. Daarvoor is geen toestemming van de andere partner nodig, maar de omzetting moet wel opnieuw via de rechter verlopen.
Als er minderjarige kinderen zijn, is een ouderschapsplan verplicht. Hierin staan afspraken over verzorging, opvoeding, omgang en financiële bijdragen. De rechter controleert of het plan in het belang van de kinderen is.
Ja. Vanaf de inschrijving word je fiscaal gezien als alleenstaand. Dat betekent dat je eigen aangifte inkomstenbelasting doet, met eigen inkomen en aftrekposten. Toeslagen zoals huur- of zorgtoeslag kunnen hierdoor veranderen.
Dat hangt af van de regeling. Bij sommige pensioenfondsen blijft het nabestaandenpensioen in stand zolang je formeel getrouwd bent. Het ouderdomspensioen wordt bij scheiding van tafel en bed echter vaak al verdeeld alsof er sprake is van echtscheiding.
Het huis moet worden verdeeld zoals bij een normale scheiding. Eén van de partners kan in de woning blijven en de ander uitkopen, of de woning wordt verkocht en de overwaarde verdeeld. Hypotheekrenteaftrek en fiscale voordelen veranderen vanaf het moment van scheiding.
Nee, dat kan niet zolang de scheiding van tafel en bed niet is omgezet in een echtscheiding. Je blijft immers officieel getrouwd, ook al woon je apart.
Een scheiding van tafel en bed is geen lichte keuze. Het biedt ruimte en bescherming, maar brengt ook juridische en fiscale gevolgen met zich mee. Zo blijf je formeel getrouwd, maar leef je financieel volledig zelfstandig. Je krijgt te maken met een eigen belastingaangifte, aanpassing van toeslagen en mogelijk nieuwe afspraken over woning en pensioen.
Of deze vorm van scheiding voor jou de juiste keuze is, hangt af van je persoonlijke en financiële situatie. Vaak is het verstandig om vooraf een berekening of juridische check te doen, zodat je precies weet waar je aan toe bent — nu én op de lange termijn.
💡 Wil je weten wat in jouw situatie het slimst is — tafel en bed scheiden of volledig uit elkaar gaan?
📲 Plan een gratis checkgesprek via Belastingscan.nl.
Samen kijken we naar jouw inkomsten, bezittingen en fiscale gevolgen, zodat jij met zekerheid de juiste beslissing kunt nemen.
Coen is oprichter van Belastingscan en fiscalist met een passie voor technologie. Hij helpt particulieren, ondernemers en DGA’s om helder inzicht te krijgen in hun fiscale situatie.
